باورهای دینی، دیدگاه‌های امام راحل و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، همگی نشان از این دارد که پیشرفت کشـور و بهبـود رفـاه اجتماعی تشنه حرکت‌هـای جهـادی و مردم محور اسـت.
به فرموده مقام معظم رهبری، در جامعه باید جریاناتی شکل بگیرند که میان حاکمیت و مردم قرار داشته باشند و نقش این جریانات ایجاد اشتغال در جامعه است. ایشان از آنها به عنوان حلقه‌های میانی یاد کردند که می بایست از جنس خود مردم بوده و دغدغه معیشت بخش خرد جامعه را داشته باشند و بر آن تاثیرگذار باشند.
درسال 1375، در سـایه افکار بلند الهی و انسان دوسـتانه حاج قاســم شــهید ، نهادی تحت عنوان «نهاد مردمی رسالت» پایه‌گذاری شد که اینک به فضل الهی و با الهام از رهنمودهای رهبر حکیم انقلاب اسـلامی، به حرکتی مردمی ، وسیع، هدفمند و نظام‌مند همراه با تبیین نوآورانه هدف “سبک بهتر کار و زندگی اسلامی- ایرانی” تحت عنوان “الگوی تعالی اجتماعی رسالت” انجامیده است.
الگوی تعالی اجتماعی رسالت
این الگوی اسلامی-ایرانی یک سری اصول حاکم و رویکردهای مشخص دارد:
• همیاری اجتماعی
که همان تعاون و در کنار هم بودن است. فرهنگ همیاری اجتماعی، نوشداروی حل خیلی از مسائل است. چراکه هم‌افزایی مردم موجب میشود تا توان جمع از توان تک تک افراد بیشتر گردد و وقتی این اتفاق روی دهد، هیچ مشکلی پیش روی انسانها باقی نمی‌گذارد.
• اعتماد اجتماعی
اعضا می‌توانند در روابط اجتماعــی و اقتصــادی ، به قول وسخن همدیگر اعتماد کرده و با خیالی راحت با هم تعامل داشته باشند.
• قرض الحسنه
اعضا می‌توانند براساس نظام مالی قرض الحسنه (که شرعی، آسان و ارزان بوده و درتبادلات مالی، سود مطرح نباشد)، بسیاری از نیازهای مالی خود را برطرف نموده و حتی از آن برای راه اندازی کاروکسب ها بهره ببرند .
• کارآفرینی اجتماعی
توسعه کسب و کارهای خرد و خانگی با اولویت شهرهای کوچک و روستاها. با شکل گیری و توسعه این کسب و کارها به خصوص در روستاها وشهرهای کوچک و مصرف تولیدات آنها در شهرهای بزرگ، آبادانی و رفاه در روستاها و شهرهای کوچک رونق بیشتری مییابد و با این اتفاق، مردم رغبتی برای مهاجرت به شهرهای بزرگ نخواهند داشت.
• رسالت اجتماعی
زمانی که رفاه اجتماعی محقق شد اعضا به رسالت‌های اجتماعی خود عمل می‌کنند. لذا اعضا می‌توانند در همه شرایط، در کنار افرادی باشند که به دلایل مختلف (نظیرحوادث و بلایای طبیعی، مسائل اقتصادی و اجتماعی و…) در شرایط نامناسبی زندگی می‌کنند و با برگزاری رویدادهای مختلفی، آنها را در حال خوب خود سهیم کنند.
اجزای نهاد مردمی رسالت
«نهاد مردمی رسالت» مجموعه‌ای مردمی متشــکل از هزاران «کانون همیاری اجتماعی»، هزاران «حامی» و «فعالین اجتماعی» و چندین «ســازمان رهیاری» اســت که همگی به دنبال آن هستند تا سبک کاروزندگی بهتری را برای خود و اطرافیانشان رقم بزنند.
کانون‌های همیاری اجتماعی
در نهاد مردمی رسالت، اعضایی که دغدغه‌ها ، ویژگیها و همّ مشترکی دارند (مثل هم خانواده، هم محلی، هم طایفه، همشهری، هم مسجدی، همکار و…) در قالب تشکلهایی تحت عنوان «کانون‌های همیاری اجتماعی» گردهم میآیند.
کلیه جمع‌های مردمی و سازمان‌ها می‌توانند با تشکیل کانون همیاری اجتماعی عضو این نهاد شده و از پلتفرم‌های غیر حضوری موجود از جمله عضویت در کانون همیاری اجتماعی، افتتاح حساب غیر حضوری، اعتبار سنجی و دریافت تسهیلات قرض الحسنه استفاده نمایند.
در الگوی تعالی اجتماعی رسالت، ازنظر روح، همیاری اجتماعی پایه همه فعالیت‌هاست و ازنظر شاکله و سازوکار، کانون‌های همیاری اجتماعی پایه و آغاز همه حرکتها و فرآیندهاهستند. زیرا اگر کانون همیاری اجتماعی به‌خوبی شکل بگیرد، قرض الحسنه، کارآفرینی اجتماعی، اعتماد اجتماعی و رسالت اجتماعی، به شکل مطلوبتری در جامعه ظهور و بروز خواهد کرد.
در ضمن هر کانون همیاری اجتماعی با محوریت افراد دغدغه مند اجتماعی (تحت عنوان راهبر کانون و همیار کانون)، در دل جامعه به صورتی کاملاً خودجوش شکل میگیرد. همچنین هر فرد با عضویت در کانون می‌تواند در سامانههای مختلف فعالیت داشته باشد. مثلا می‌تواند:
– در سامانه اعتماد اجتماعی، عضو هسته اعتماد اجتماعی شود و سایر اعضا از این طریق، به وی اعتماد کنند.
– در سامانه اعتبارسنجی مرآت، اعتبارسنجی خود را انجام دهد. عضو با مراجعه به سامانه imerat.ir پس از ثبت نام و تکمیل فرم خود اظهاری در صورت تأیید می‌توانند از تسهیلات بانک قرض الحسنه رسالت با معرفی حداکثر یک نفر متعهد استفاده نمایند.
– در سامانه کارآفرینی اجتماعی می‌تواند هسته کاروکسب خردوخانگی خود را توسعه دهد و محصولاتش را در سامانه اِم بازار به فروش برساند.
– از طریق سامانههای قرض‌الحسنه (نظیر اینترنت بانک رسالت، پیشخوان مجازی رسالت، همراه بانک رسالت) تبادلات مالی خود را انجام دهد.
– در سامانه یاران حاج قاسم عضو شده و در پویشهای خیرخواهانه و نیکوکارانه مشارکت کند.
حامیان و فعالین اجتماعی
حامیان افراد یا سازمان‌های هستند که از فعالیت سایر اعضای نهاد مردمی رسالت حمایت می کنند این حمایت‌ها می‌تواند به صورت های مختلف مانند اعتباری، فنی، فرهنگی و بازرگانی باشد.
- حامی اعتباری:بیشتر به دنبال آن هستند که مزایای اعتباری، که آنها در قرض‌الحسنه ایجاد می‌کنند، به اعضای کانون اعطا شود. به‌عنوان مثال، سازمانی، حامی اعتباری یک کانون میشود و اعلام میکند که اعتبار حاصل از پس‌انداز مبالغش در حساب قرض‌الحسنه رسالت، صرف اعطای تسهیلات به اعضای کانون مربوطه شود. در این زمینه، حمایتهای اعتباری از دو طریق صورت میگیرد:
– حمایتهایی که منجر به وام قرض الحسنه برای اعضای کانون‌های همیاری اجتماعی میشود. اعضاء این تسهیلات را می‌توانند برای تأمین هرگونه نیازی صرف کنند.
– حمایتهایی که منجر به وام اشتغالزایی برای هسته های کارآفرینی اجتماعی میشود. اعضای هسته ها می‌توانند این نوع تسهیلات را فقط در قالب «الگوی تعالی اجتماعی رسالت» صرف کنند. به بیانی این مبلغ مستقیماً در زنجیره ارزش تولید کالا و خدمات (که توسط گروه توسعه کارآفرینی ثمین طراحی شده است) قابل استفاده می باشد.
- حامی فنی: این نوع حامیان، در عرضه دانش فنی و تخصص مورد نیاز هریک از رشته های کارآفرینی اجتماعی به همکاری با کانون‌های کارآفرینی اجتماعی می‌پردازند. به‌عنوان مثال، پژوهشگاه رویان که در موضوعات اصلاح دام با گروه توسعه کارآفرینی ثمین مشارکت دارد، یک حامی فنی برای نهاد مردمی رسالت محسوب میشود.
- حامی فرهنگی: این نوع حامیان، عمدتاً به ترویج گفتمان و فرهنگ الگوی تعالی اجتماعی رسالت در جامعه می‌پردازند. این افراد یا سازمان‌ها با توجه به جایگاه و اعتباری که در جامعه دارند، با پذیرش و استقبال مطلوبی از مردم مواجه میشوند. از جمله حمایت هایی که برخی از این حامیان سازمانی در این زمینه می‌کنند، تشکیل کانون‌های همیاری اجتماعی در میان کارکنان خودشان است تا بتوانند در ترویج همیاری اجتماعی و توسعه فرهنگ قرض‌الحسنه نقشی را ایفا کنند.
- حامی بازرگانی: این دسته از حامیان در تلاش هستند تا از کسب‌وکارهای شکل گرفته توسط اعضای نهاد حمایت کنند؛ مثلاً محصولات مورد نیاز خود را از هسته های کارآفرینی اجتماعی تأمین می‌کنند.
سازمان‌های رهیاری
سازمان‌های رهیاری که بانیان اصلی این نهاد هستد، پلتفرم‌های اصلی مورد نیاز اعضای این نهاد را ایجــاد و مدیریت می‌کنند. هر یک از این سازمان‌ها تخصص خاصی دارند و در نهاد مردمی رسالت، کار مشخصی را انجام می‌دهند.
- انجمن حامیان فرهنگ قرض الحسنه و کارآفرینی اجتماعی:این انجمن یک سازمان غیرانتفاعی، غیردولتی، غیر سیاسی و مردم نهاد است که در سال 93 مجوز فعالیت خود را در سطح ملی از وزارت کشور دریافت کرده است. نقش انجمن در نهاد مردمی رسالت، گفتمان سازی و کمک به شکل‌گیری کانونها (همیاری اجتماعی، کارآفرینی اجتماعی و …) میباشد.
- بانک قرض الحسنه رسالت:اولین بانک قرض الحسنه خصوصی کشور است که مجوز فعالیت خود را درسال 91 از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دریافت کرده است. نقش بانک در نهاد مردمی رسالت ایجاد پلتفرم قرض الحسنه برای تبادلات مالی اعضاء و ارائه سرویس های بانکی از جمله افتتاح حساب پس انداز و جاری ، صدور کارت های عضو شبکه شتاب، حواله های ساتنا/ پایا، واریز حقوق و سایر خدمات بانکی رایج و در نهایت پرداخت تسهیلات قرض الحسنه می باشد. این بانک در راستای تکمیل اجرایی نمودن ســازوکار بانکداری اجتماعی، با پیشگامی در بانکداری دیجیتال، بــا ارائه پلتفرمها و بازطراحی ساختارهای خود، تمامی خدمات بانکی از افتتاح حســاب تا ارائه تســهیلات را به صورت غیرحضوری در سرتاسر کشور ارائه نموده و تبدیل به نخستین بانک بدون شعبه کشور شده است.
- شرکت پردازش اطلاعات مالی پارت:این شرکت جزء سه شرکت برتر ارائه کننده خدمات اعتبارسنجی است که مجوز خود را از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ کرده است. نقش این شرکت در نهاد مردمی رسالت، اعتبارسنجی (از طریق سامانه اعتبارسنجی مرآت) و ارتقای سواد مالی اعضاست.
- گروه توسعه کارآفرینی اجتماعی پویش ثمین:نقش این گروه در نهاد مردمی رسالت ، اجرای الگوی کارآفرینی اجتماعی با سه هدف «تقویت اشتغالزایی»، «رونق تولید» و «ارتقای سواد اینترنتی و تجارت الکترونیک»، از طریق شکل گیری «هسته های کارآفرینی اجتماعی» و مدیریت زنجیره ارزش این هسته ها (از طراحی تا تولید و فروش محصولات آنها) می باشد. شعار این گروه، «هرخانه، یک کارخانه» و «تولید در شهرهای کوچک و روستا، مصرف در شهرهای بزرگ» است.
- شرکت فرداپ:شرکت «فراتوسعه فردا پرداز ثمین» که به اختصار «فرداپ» می نامند در نهاد مردمی رسالت نقش مدیریت سامانهها، درخواستهای عضویت، نرم افزار کاربردی «سامانه عضویت Mresalat» (پلتفرمی واحـد جهـت عضویـت افراد در کانون‌هـای همیـاری اجتماعـی و عضویـت درسـامانه‌های مختلف)، «سامانه بازار اعضا یا اِمبازار Mbazar» (جهت عرضه و تقاضای کالا و خدمات)، سامانه رِسان (شبکه‌ای تعاملی جهت تبادل اطاعات و محتوا مخصوص اعضا) و سامانه «مدیریت حسابداری اعضا» را برعهده دارد. شرکت فرداپ با طراحی سامانه «بازار اعضا»، بستر عرضه و تقاضای منصفانه و اعتمادساز را فراهم نموده تا اعضا از طریق آن بتوانند مواد اولیه، ابزار تولید، کالاها و خدمات مورد نیازشــان را خریداری کنند و از طرفی محصولات و خدمات تولیدی خود را به راحتی عرضه نمایند.
- دانشگاه توسعه اجتماعی رسالت:از نوع دانشگاه های نسل چهارم است و مأموریت اصلی آن، فرهنگ‌سازی و مدیریت دانش (اعم از مستندسازی، آموزش و پژوهش) در نهاد مردمی رسالت است.